Regulering van B2B-relaties: nieuwe regelgeving ter bescherming van leveranciers in de Europese voedselvoorzieningsketen

Juni 2021

Stel je voor...

Je staat aan het hoofd van het juridische departement van een onderneming met activiteiten doorheen de EU. Je onderneming doet voornamelijk zaken met professionele klanten (B2B).

Naar jaarlijkse gewoonte neem je deel aan de Europese conferentie voor bedrijfsjuristen. Daar ontmoet je collega-juristen uit verschillende EU-landen en diverse sectoren.

In je gesprekken valt het je op dat de toenemende regulering van de B2B-relaties en contracten een zeer populair onderwerp is. Voorheen werden voornamelijk B2C-relaties en -contracten streng geregeld. Maar nu stel je dus vast dat een onderneming steeds vaker rekening moet houden met allerlei dwingende regelgeving met betrekking tot B2B-praktijken en contracten.

Recent nog zou er nieuwe regelgeving in werking zijn getreden op EU-vlak met betrekking tot bepaalde oneerlijke handelsprakijken. Uiteraard wil je daar het fijne van weten.

Even verduidelijken.

Europa kent een toenemende tendens tot regulering van de B2B-relaties en -contracten. Verschillende EU-lidstaten hebben de afgelopen jaren nieuwe of verstrengde regelgeving aangenomen die van toepassing is op de relaties tussen ondernemingen. Dat gebeurt onder meer binnen het handelspraktijkenrecht, met bijzondere regels rond onrechtmatige bedingen in de B2B-context. Ook binnen het mededingingsrecht wordt de bilaterale handelsrelatie tussen ondernemingen in toenemende mate gereguleerd, onder meer onder de noemer van misbruik van relatieve machtpositie of misbruik van economische afhankelijkheid.

De richtlijn (EU) 2019/633 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 die de Europese Unie in april 2019 goedgekeurde in de strijd tegen oneerlijke handelspraktijken in de relaties tussen ondernemingen in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen, past binnen deze tendens. Deze richtlijn heeft tot doel om boeren, boerenorganisaties en andere leveranciers van landbouw- en voedingsproducten doorheen de EU dezelfde minimale bescherming te bieden tegen sterkere afnemers. De lidstaten hebben daarbij het recht om een verdergaande bescherming te bieden.

De richtlijn moest uiterlijk op 1 mei 2021 in nationale regelgeving zijn omgezet en zal van toepassing zijn vanaf 1 november 2021. Het concrete gevolg van de richtlijn is dat sommige courante handelspraktijken niet langer mogelijk zullen zijn, of enkel voorwaardelijk.

Concreet verbiedt de richtlijn tien handelsprakijken (zwarte lijst) en laat ze nog eens zes andere handelspraktijken enkel toe indien ze op duidelijke en ondubbelzinnige wijze zijn overeengekomen tussen de leverancier en de afnemer (grijze lijst).

Een voorbeeld van een handelspraktijk op de zwarte lijst is een betaaltermijn voor de afnemer van meer 30 dagen voor bederfelijke landbouw- en voedingsproducten en 60 dagen voor andere landbouw- en voedingsproducten. Ook het overdragen van het risico op bederf of verlies aan de leverancier en het laattijdig annuleren van een bestelling van bederfelijke landbouw- en voedingsproductenis staan op de zwarte lijst.

Op de grijze lijst staat bijvoorbeeld het retourneren van onverkochte landbouw- en voedingsproducten aan de leverancier zonder betaling, maar bijvoorbeeld ook het betalen door de leverancier van de promotie-, reclame- of marketingcampagne van zijn afnemer.

De bescherming is van toepassing op de volledige landbouw- en voedselvoorzieningsketen. Deze omvat zowel de verkoop van landbouwproducten (zoals vlees, vis, schaal- en schelpdieren, bloemen, groenten, fruit, granen en melk) als voedingsproducten die op basis van deze landbouwproducten worden verwerkt als (zoals chocolade, bereide sauzen en yoghurt).

De bescherming geldt indien bepaalde omzetdrempels worden overschreden. Daartoe worden leveranciers en afnemers verdeeld in zes categorieën, op basis van hun jaarlijkse omzet. De bescherming geldt telkens voor een leverancier die zich in een lagere omzetcategorie bevindt dan zijn afnemer. Een voorbeeld: voor een leverancier met een jaarlijkse omzet tussen de twee en de tien miljoen euro geldt de bescherming tegenover afnemers met een jaarlijkse omzet van meer dan tien miljoen euro. Indien deze laatste een jaarlijkse omzet heeft van minder dan 50 miljoen euro, en de producten doorverkoopt aan een afnemer met een omzet van meer dan 50 miljoen euro, is hij op zijn beurt als leverancier beschermd.

De richtlijn zelf legt geen sancties vast voor inbreuken, maar laat dat over aan de lidstaten. De richtlijn bepaalt wel dat iedere lidstaat moet voorzien in doeltreffende, evenredige en afschrikkende sancties, waaronder geldboetes en de mogelijkheid tot het opleggen van voorlopige maatregelen.

Concreet

Ondernemingen moeten voor hun B2B-activiteiten in toenemende mate rekening houden met dwingende regelgeving inzake onrechtmatige bedingen en oneerlijke handelspraktijken.
De mate van B2B-regulering verschilt van land tot land.
Ondernemingen actief in de voedselvoorzieningsketen in de ruime zin van het woord moeten voortaan ook rekening houden met een minimumbescherming die doorheen de EU geldt voor kleinere leveranciers.
De bescherming is een bescherming tegen 16 handelspraktijken, die ofwel verboden zijn (zwarte lijst), ofwel enkel toegelaten als zij op duidelijke en ondubbelzinnige wijze overeengekomen werden tussen afnemer en leverancier (grijze lijst).
Inbreuken kunnen aanleiding geven tot nationale sancties, waaronder geldboeten.
De EU-lidstaten hebben het recht om verder te gaan dan de minimumbescherming.

Meer weten?